Δευτερεύουσες Προτάσεις

 

Δευτερεύουσες Ονοματικές Προτάσεις

Είδος	Εισαγωγή	Συντακτική Λειτουργία
Ειδικές	ὅτι, ὡς	1. αντικείµενο 2. υποκείµενο 3. επεξήγηση
Ενδοιαστικές	µή, µὴ οὐ, ὅπως µη	1. αντικείµενο 2. υποκείµενο 3. επεξήγηση
Πλάγιες ερωτηματικές	εἰ εἰ - ἤ, εἴτε - εἴτε, πότερον - ἤ, πότερα - ἤ, τίς, πότερος, πόσος, ποῖος, πηλίκος, ποδαπός, ὅς, ὅστις, ὁπότερος, ὅσος, ὁπόσος, οἷος, ὁποῖος, ἡλίκος, ὁπηλίκος, ὁποδαπός, ποῦ, ποῖ, πόθεν, πῇ, πῶς, οὗ, ὅπου, οἷ, ὅποι, ὁπόθεν, ᾗ, ὅπῃ, ὡς, ὅπως	1. αντικείµενο 2. υποκείµενο 3. επεξήγηση
Αναφορικές	ὅς, ἥ, ὅ, ὅσπερ, ἥπερ, ὅπερ, ὅστις, ἥτις, ὅτι, ὁπότερος, ὁποτέρα, ὁπότερον, ὅσος, ὅση, ὅσον, οἷος, οἷα, οἷον, ὁποῖος, ὁποῖα, ὁποῖον, ἡλίκος, ἡλίκη, ἡλίκον, ὁπηλίκος, ὁπηλίκη, ὁπηλίκον, ὁποδαπός, ὁποδαπή, ὁποδαπόν	1. υποκείµενο 2. κατηγορούµενο 3. αντικείµενο 4. παράθεση 5. επεξήγηση 6. επιθετικός προσδιορισμός

 

 

Είδος	Εισάγονται
Χρονικές	ὡς (όταν), ὅτε, ὁπότε, ἐπεί, ἐπειδή, ἔως, ἔστε, ἡνίκα, πρίν, ὁσάκις, ὁποσάκις ,ἐξ’ οὗ, ἐξ’ ὅτου, ἀφ’, ἀφ΄ ὁτου, ἐν ὧ, µέχρι οὗ, ἂχρι οὗ, ἓως οὗ ,ἐπεί πρῶτον, ἐπεί τάχιστα, ἐπειδή τάχιστα, ὡς τάχιστα, οὐ πρότερον ...πρίν, οὐ πρόσθεν ...πρίν
Αιτιολογικές	γάρ, ὅτι, διότι, ὡς, ἐπεί, ἐπειδή, ὅτε, ὁπότε, εἰ.
Τελικές	ἵνα, ὅπως, ὡς
Υποθετικές	εἰ, ἐάν, ἄν, ἤν
Αποτελεσματικές/Συμπερασματικές	ὥστε, ὡς
Εναντιωματικές	εἰ καί, ἐάν καί, ἄν καί, ἤν καί
Παραχωρητικές	καί εἰ, καί ἐάν, καί ἄν, καί ἤν

Δευτερεύουσες Επιρρηματικές Προτάσεις

 

 

Δευτερεύουσες αναφορικές επιρρηματικές προτάσεις

• Οι αναφορικές προτάσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τόπου ή του χρόνου και Εισάγονται με αναφορικά επιρρήματα (οὗ, οἷ, ᾖ, ὅθεν, ἔνθεν, ὅπου, ὅπῃ, ὅποι)

 

• Όταν εκφράζουν επιρρηματικές σχέσεις με τις κύριες προτάσεις, εισάγονται συνήθως με αναφορικές αντωνυμίες, εκτός από την περίπτωση των αναφορικών υποθετικών προτάσεων που εισάγονται και με αναφορικά επιρρήματα.

 

1.Αναφορικές Αιτιολογικές εισάγονται συνήθως με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις, ὅσος, οἷος. Οι προτάσεις αυτές είναι όμοιες με τις επιρρηματικές αιτιολογικές προτάσεις, οπότε εξαρτώνται από ρήματα ψυχικού πάθους.

2.Αναφορικές Τελικές εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις. Οι προτάσεις είναι όμοιες με τις επιρρηματικές τελικές προτάσεις, οπότε εξαρτώνται από ρήματα κίνησης ή σκόπιμης ενέργειας.

3.Αναφορικές Συμπερασματικές εισάγονται κυρίως με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις, ὅσος, οἷος.

4.Αναφορικές υποθετικές προτάσεις εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα.

Αναφορικές παραβολικές προτάσεις δηλώνουν σύγκριση ή παρομοίωση. Εκφράζουν ποσό, τρόπο, ιδιότητα (ποιότητα). Συνήθως οι παραβολικές προτάσεις αναφέρονται σε δεικτικές αντωνυμίες ή επιρρήματα, δημιουργώντας έτσι τα λεγόμενα "παραβολικά ζεύγη".

1. Όταν εκφράζουν ποσό εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅσος, ὁπόσος, ἡλίκος, ὁπηλίκοςκαι τα αναφορικά επιρρήματα ὅσον, ὅσῳ. 
2.  Όταν εκφράζουν ιδιότητα/ποιότητα εισάγονται με τις αντωνυμίες οἷος, ὁποῖος.  Όταν εκφράζουν τρόπο εισάγονται με τα αναφορικά επιρρήματα ὡς, ὥσπερ, ὅπως, καθάπερ, ᾗπερ, ᾗ, οἷον, οἷα. 

ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ

Μετάφραση

Ο Καίσαρας εξαιτίας της έλλειψης δημητριακών εγκαθιστά τις λεγεώνες (του) σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα. Διατάζει τέσσερις από αυτές να ξεχειμωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων και διατάζει τρεις να παραμείνουν στη χώρα των Βέλγων. Δίνει εντολή σ’ όλους τους διοικητές των λεγεώνων να μεταφέρουν σιτάρι στο στρατόπεδό (τους). Συμβουλεύει τους στρατιώτες (του) με τα εξής λόγια: «Πληροφορούμαι ότι οι εχθροί πλησιάζουν· οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι αυτοί είναι/βρίσκονται κοντά. Οφείλετε/Πρέπει να φυλάγεστε από τη δύναμη των εχθρών· γιατί οι εχθροί συνηθίζουν να (εξ)ορμούν από τους λόφους και μπορούν να κατασφάξουν τους στρατιώτες (μας).


Συντακτική Ανάλυση


1. Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
conlocat: ρήμα.
Caesar: υποκείμενο στο conlocat.
legiones: αντικείμενο στο conlocat.
in hibernis: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο conlocat.
multis: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο hibernis.
propter inopiam: εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο conlocat.
frumenti: γενική αντικειμενική στο inopiam.


2. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
iubet: ρήμα.
(Caesar): εννοούμενο υποκείμενο στο iubet.
quattuor: ουσιαστικοποιημένο επίθετο ως υποκείμενο του απαρεμφάτου hiemare (ετεροπροσωπία). Mπορούμε και να εννοήσουμε ως Υ legiones και το αριθμητικό ως επιθετικό προσδιορισμό. (δεκτή θεωρούμε και την άποψη: quattuor και άμεσο αντικείμενο στο iubet-δίπτωτο ρήμα) 1
hiemare: αντικείμενο στο iubet, τελικό απαρέμφατο. 
Ex quibus: εμπρόθετος προσδιορισμός του διηρημένου όλου στο quattuor.
in Nerviis: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο hiemare.


3. tribus imperat in Belgis remanere: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός (Σημείωση: συνδέεται παρατακτικά με την προηγούμενη με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο et).
imperat: ρήμα.
(Caesar): εννοούμενο υποκείμενο στο imperat.
tribus: έμμεσο αντικείμενο στο imperat (ενν. legionibus).
remanere: άμεσο αντικείμενο στο imperat, τελικό απαρέμφατο.
(tres): εννοούμενο υποκείμενο του απαρεμφάτου remanere (ετεροπροσωπία), ή εννοούμε τη λέξη legiones.
in Belgis: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο remanere.


4. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
iubet: ρήμα.
(Caesar): εννοούμενο υποκείμενο στο iubet.
Legatos: υποκείμενο του απαρεμφάτου importare (ετεροπροσωπία). [Δεκτή θεωρούμε και την άποψη: Legatos και άμεσο αντικείμενο στο iubet-δίπτωτο ρήμα]2. 
omnes: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο legatos.
importare: αντικείμενο στο iubet, τελικό απαρέμφατο.
frumentum: αντικείμενο στο importare.
in castra: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο importare.


5. Milites his verbis admonet: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
admonet: ρήμα.
(Caesar): εννοούμενο υποκείμενο στο admonet. 
Milites: αντικείμενο στο admonet.
verbis: απλή αφαιρετική (οργανική) του τρόπου στο admonet. 
his: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο verbis.



6. hostes adventare audio: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
audio: ρήμα.
(ego): εννοούμενο υποκείμενο στο audio.
adventare: αντικείμενο στο audio, ειδικό απαρέμφατο.
hostes: υποκείμενο στο απαρέμφατο adventare (ετεροπροσωπία).



7. speculatores nostri eos prope esse nuntiant: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
nuntiant: ρήμα.
speculatores: υποκείμενο στο nuntiant.
nostri: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο speculatores.
esse: αντικείμενο στο nuntiant, ειδικό απαρέμφατο.
eos: υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία).
prope: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο esse.


8. Vim hostium cavere debetis: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
debetis: ρήμα.
(vos): εννοούμενο υποκείμενο στο debetis και στο απαρέμφατο cavere (ταυτοπροσωπία).
cavere: αντικείμενο στο debetis, τελικό απαρέμφατο.
Vim: αντικείμενο στο cavere.
hostium: γενική κτητική ή υποκειμενική στο vim.


9. hostes enim de collibus advolare solent: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.
solent: ρήμα.
hostes: υποκείμενο στο solent και στο απαρέμφατο advolare (ταυτοπροσωπία).
advolare: αντικείμενο στο solent, τελικό απαρέμφατο.
de collibus: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο στο advolare.


10. caedem militum perpetrare possunt: κύρια πρόταση κρίσης που εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός. (Σημείωση: συνδέεται παρατακτικά με την προηγούμενη με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο et).
possunt: ρήμα.
(hostes): εννοούμενο υποκείμενο στο possunt και στο απαρέμφατο perpetrare (ταυτοπροσωπία).
perpetrare: αντικείμενο στο possunt, τελικό απαρέμφατο.
caedem: αντικείμενο στο perpetrare.
militum: γενική αντικειμενική στο caedem.



Ουσιαστικά
A΄ κλίση

inopia -ae: 
Belgae -arum: 


Β΄ κλίση

frumentum -i
hiberna -orum
Nervii -orum
legatus -i
castra -orum
verbum -i



Γ΄ κλίση

Caesar -aris 
legio -onis
miles -itis
hostis -is 
speculator -oris
vis
collis -is
caedes -is


Επίθετα
Β΄ κλίση

multi, -ae, -a 

Γ΄ κλίση

omnis, -is, -e 


Ρήματα
1η Συζυγία

 

conloco, conlocavi, conlocatum, conlocāre (colloco,collocavi, collocatum, collocare) 
hiemo, hiemavi, hiematum, hiemāre
impero, imperavi, imperatum, imperāre
importο, importavi, importatum, importāre
adventο, adventavi, adventatum, adventāre
nuntio, nuntiavi, nuntiatum, nuntiāre 
advolo, advolavi, advolatum, advolāre
perpetro, perpetravi, perpetratum, perpetrāre



2η Συζυγία

iubeo, iussi, iussum, iubēre
remaneo, remansi, ―, remanēre 
admoneo, admonui, admonitum, admonēre
caveo, cavi, cautum, cavēre
debeo, debui, debitum, debēre
soleo, solitus sum, solitum, solēre (ημιαποθετικό)



4η Συζυγία

audio, audivi, auditum, audīre

Βοηθητικό Ρήμα
sum, fui, ―, esse


Ανώμαλο Ρήμα
possum, potui, ―, posse

ΤΑ ΉΘΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ

 Μετάφραση

Τους αρχαίους Ρωμαίους διέκρινε (ή Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε) πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια κι ελάχιστη πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών αλλά και οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή. Συναγωνίζονταν στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα τους. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με το θάρρος τους κι αποκτούσαν συμμάχους με τις ευεργεσίες τους. Εκλεγμένοι άντρες φρόντιζαν για το κράτος· οι άντρες αυτοί είχαν το σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά το πνεύμα δυνατό από τη σοφία τους.

Συντακτική Ανάλυση

1. Apud antiquos Romanos concordia maxima. Κύρια πρόταση

erat: (εννοείται) ρήμα, concordia: υποκείμενο, maxima: επιθετικός προσδιορισμός στο concordia, Apud Romanos: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου μεταφορικά στο erat, antiquos: επιθετικός προσδιορισμός στο Romanos.

2.avaritia minima erat. Κύρια πρόταση erat: ρήμα, avaritia: υποκείμενο, minima: επιθετικός προσδιορισμός στο avaritia.

3.Romani in suppliciis deorum magnifici. Κύρια πρόταση

erant: (εννοείται) ρήμα, Romani: υποκείμενο, magnifici: κατηγορούμενο στο Romani, in suppliciis: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κατάστασης ή της αναφοράς στο erant, deorum: γενική αντικειμενική στο suppliciis.

4.domi parci erant. Κύρια πρόταση

erant: ρήμα, Romani: υποκείμενο, parci: κατηγορούμενο στο Romani μέσω του erant, domi: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου μεταφορικά στο erant.

5.Iustitia inter se certabant. Κύρια πρόταση

certabant: ρήμα, Romani: υποκείμενο, inter se: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αλληλοπάθειας στο certabant, Iustitia: αφαιρετική της αναφοράς στο certabant.

6.patriam curabant. Κύρια πρόταση

curabant: ρήμα, Romani: υποκείμενο, patriam: αντικείμενο

7.In bello pericula audacia propulsabant. Κύρια πρόταση

propulsabant: ρήμα, Romani: υποκείμενο, pericula: αντικείμενο, In bello: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο propulsabant, audacia: αφαιρετική του τρόπου στο propulsabant.

 

8.beneficiis amicitias parabant. Κύρια πρόταση

parabant: ρήμα, Romani:υποκείμενο, amicitias: αντικείμενο, beneficiis: αφαιρετική του μέσου στο parabant.

9.Delecti consultabant patriae. Κύρια πρόταση

consultabant: ρήμα, Delecti: επιθετική μετοχή, υποκείμενο, patriae: δοτική προσωπική χαριστική στο consultabant.

10.eis corpus ex annis infirmum. Κύρια πρόταση

erat: (ενν.) ρήμα, corpus: υποκείμενο, infirmum: κατηγορούμενο στο corpus μέσω του erat, eis: δοτική προσωπική κτητική στο erat, ex annis: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο erat.

11.ingenium propter sapientiam validum erat: Κύρια πρόταση

erat: ρήμα, ingenium: υποκείμενο, validum: κατηγορούμενο στο ingenium μέσω του erat, propter sapientiam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο erat.

 

Ουσιαστικά 

 

A΄ κλίση

 

amicitia, -ae

audacia,-ae

avaritia,-ae 

concordia, -ae 

iustitia,-ae

patria, -ae

sapientia,- ae

 

Β΄ κλίση

 

annus, -i

deus, -i

Romanus, -i

bellum, -i

beneficium, -ii, (-i)

ingenium, -ii, (-i)

periculum, -i

supplicium, -ii

supplicia, -orun

 

Γ΄ κλίση

 

corpus, -oris

 

Δ΄ κλίση

 

domus, -us

 

Επίθετα

 

Β΄Κλίση

Θετικός 

antiquus, -a, -um

delectus, -a, -um

infirmus, -a, -um

magnificus, -a, -um

magnus, -a, -um

parcus, -a, -um

parvus, -a, -um

validus, -a, -um

Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

 

Α΄ συζυγία

certo	certavi	certatum	certare
consulto	consultavi	consultatum	consultare
curo	curavi	curatum	curare
paro	paravi	paratum	parare
propulso	propulsavi	propulsatum	propulsare