Περίληψη

§  Τι είναι η περίληψη;

Περίληψη είναι η συνοπτική απόδοση ενός κειμένου. Αποτελεί ένα νέο κείμενο, το οποίο περιλαμβάνει τα κυριότερα σημεία του αρχικού. Μια σωστή περίληψη προϋποθέτει:

α) τη κατανόηση του κειμένου

β) την ικανότητα διάκρισης των ουσιωδών πληροφοριών από τις επουσιώδεις

γ) τη δημιουργία ενός κειμένου με συνοχή, σαφήνεια και περιεκτικότητα

§  Βήματα-στάδια περίληψης

1^ο Βήμα: Συνολική επεξεργασία κειμένου

Διαβάζουμε όλο το κείμενο και:

ü  Εντοπίζουμε το θεματικό κέντρο.

ü  Αντιλαμβανόμαστε την άποψη-στάση του συγγραφέα για το θέμα ( Το θέμα του κειμένου και η άποψη του συγγραφέα μπορεί να αναφέρονται στην αρχή του κειμένου και στη συνέχεια να την αναλύει -παραγωγική μέθοδος- ή μπορεί να αναφέρονται στο τέλος ενώ έχει προηγηθεί η ανάλυση  -επαγωγική μέθοδος-).

ü  Μελετούμε την οργάνωση και τη δομή του κειμένου.

2^ο Βήμα: Επεξεργασία ανά παράγραφο:

Διαβάζουμε κάθε παράγραφο ξεχωριστά και:

ü  Διακρίνουμε τα δομικά της στοιχεία (θεματική πρόταση, λεπτομέρειες, κατακλείδα). Στη θεματική περίοδο συνήθως βρίσκεται η κεντρική ιδέα της παραγράφου.

ü  Υπογραμμίζουμε τις λέξεις κλειδιά (λέξεις κλειδιά είναι αυτές  που αποδίδουν το βασικό νόημα της παραγράφου).

ü  Παραλείπουμε λεπτομέρειες, παραδείγματα, προσδιορισμούς.

ü  Σχηματίζουμε πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο.

3^ο Βήμα  : Σύνθεση περίληψης

Η περίληψη πρέπει να αποτελεί μια ενιαία παράγραφο με έκταση 100-120 λέξεις    (± 5-10). Το κείμενο πρέπει να χαρακτηρίζεται από συνεκτικότητα ( νοηματικές σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στις περιόδους μια παραγράφου ή μεταξύ  των παραγράφων: αίτιο-αποτέλεσμα, σύγκριση, αντίθεση κ.α. ) και συνοχή ( τρόπος σύνδεσης των περιόδων μια παραγράφου ή των παραγράφων μεταξύ του μέσω των διαρθρωτικών λέξεων).

Περιεχόμενο:

ü  Ξεκινάμε την περίληψη με μια εισαγωγική περίοδο, η οποία θα αναφέρεται στον συγγραφέα  και θα επισημαίνει το βασικό θέμα του κειμένου. Μερικοί τρόποι έναρξης μια περίληψης είναι οι εξής:

·        Ο συγγραφές/αρθρογράφος/δοκιμιογράφος κ.α. πραγματεύεται/αναφέρει/εκθέτει τις απόψεις του για…

·        Το θέμα του κειμένου είναι

·        Το κείμενο-άρθρο-δοκίμιο θίγει το ζήτημα

·        Με αφορμή το … ο συγγραφέας προσεγγίζει/ προσπαθεί να ερμηνεύσει το πρόβλημα/φαινόμενο

ü  Κλείνουμε την περίληψή μας χρησιμοποιώντας κάποια από τις παρακάτω φράσεις:

·        Ο συγγραφέας συνοψίζει, συμπεραίνει , καταλήγει

·        Κλείνοντας, συνοψίζοντας, ο συγγραφέας τοποθετείται τελικά

·        Συμπερασματικά

·        Τέλος ο συγγραφέας καταλήγει κ.α. 

ü  Παρουσιάζουμε τις σημαντικότερες ιδέες κάθε παραγράφου ακολουθώντας τη σειρά του κειμένου.

Γλώσσα/Ύφος/Έκφραση:

ü  Αποφεύγουμε τη χρήση αυτούσιων λέξεων και φράσεων του κειμένου

ü  Αναδιατυπώνουμε τις βασικές ιδέες του κειμένου προσπαθώντας να πυκνώσουμε το λόγο ακολουθώντας ορισμένες τεχνικές:

·        Μετατροπή ρημάτων σε ουσιαστικά

·        Αντικαθιστούμε λέξεις με συνώνυμές τους

·        Αντικαθιστούμε περιφραστικούς τύπους με μονολεκτικούς

·        Αποφεύγουμε τη χρήση προσδιορισμών

ü  Χρησιμοποιούμε λέξεις οι οποίες φανερώνουν τη στάση και τον στόχο του συγγραφέα:

·        Ο συγγραφέας απευθύνεται … ( όταν υπάρχει συγκεκριμένος δέκτης)

·        Ο συγγραφέας παρουσιάζει … ( όταν αναφέρονται οι παράγοντες)

·        Ο συγγραφέας διερωτάται … ( όταν θέτει έναν προβληματισμό) κ.α

·        Ο συγγραφέας προτείνει, αμφισβητεί, επισημαίνει, εντοπίζει, υποστηρίζει, ελπίζει κ.α

ü  Τύπος Σύνταξης

·        Επιλέγουμε ενεργητική φωνή όταν: θέλουμε να δώσουμε έμφαση στο υποκείμενο της ενέργειας.

·        Επιλέγουμε παθητική φωνή όταν: θέλουμε να δώσουμε έμφαση στο γεγονός ή στο αποτέλεσμα της ενέργειας.

  Δομή:

ü  Παρουσιάζουμε με λογική σειρά τις βασικές ιδέες του ακολουθώντας τη σειρά του αρχικού κειμένου.

ü  Εξασφαλίζουμε τη συνοχή του κειμένου με τους εξής τρόπους:

·        Με τη χρήση διαρθρωτικών λέξεων ή φράσεων

·        Με την επανάληψη λέξεων ή συνωνύμων της προηγούμενης περιόδου-παραγράφου.

Γενικές Συμβουλές

Ø  Αποδίδουμε ακριβώς το νόημα του αρχικού κειμένου.

Ø  Αποφεύγουμε τις λεπτομέρειες, τα παραδείγματα, τα στατιστικά στοιχεία, τις επεξηγήσεις κ.α.

Ø  Δεν παραλείπουμε παραγράφους και σημαντικές θέσεις του συγγραφέα.

Ø  Δεν σχολιάζουμε τις απόψεις που παρουσιάζονται στο κείμενο, δεν εκθέτουμε τη δική μας άποψη.

Ø Παρουσιάζουμε τις ιδέες του κειμένου με αλληλουχία και χρησιμοποιούμε τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις

Ø Προσέχουμε τη σύνταξη και την ορθογραφία

Ø Αποφεύγουμε τη χρήση αυτούσιων αποσπασμάτων ή λέξεων του αρχικού κειμένου. Όταν τις χρησιμοποιούμε τις βάζουμε σε εισαγωγικά.

Ø Δεν προσπαθούμε να μιμηθούμε το ύφος του συγγραφέα

Ø Χρησιμοποιούμε γ’ πρόσωπο

Ø Δεν χρησιμοποιούμε ευθύ λόγο

Ø Προτιμούμε τη χρήση της παθητικής φωνής καθώς προσδίδει στο κείμενο μεγαλύτερη επισημότητα

Χρήσιμα Ρήματα

διατυπώνει, προτείνει, δηλώνει εισηγείται, αναφέρει, μνημονεύει, παραθέτει, σχολιάζει, ερμηνεύει, παρατηρεί, διαπιστώνει, προσδιορίζει, αποσαφηνίζει, διευκρινίζει, εξηγεί, συγκρίνει, αντιθέτει, αποκαλεί, ονομάζει, χαρακτηρίζει, συγκρίνει, αντιπαραθέτει, επιχειρηματολογεί, υπερασπίζεται, υποστηρίζει, συνηγορεί, αντιπαραθέτει, αντιπαραβάλει, τεκμηριώνει, αποδεικνύει, δείχνει, κρίνει, αξιολογεί, αποτιμά, σημειώνει, τονίζει, διαβεβαιώνει, ισχυρίζεται, αποφαίνεται, επιμένει, προβλέπει, αναλύει, αναπτύσσει, ορίζει, διαιρεί, ταξινομεί, πραγματεύεται, εξετάζει, συζητά, απαριθμεί, συμπληρώνει, προσθέτει, αφηγείται, διηγείται, αναρωτιέται, απορεί, ρωτά, απολογείται, εύχεται, αποσιωπά, υπογραμμίζει, επισημαίνει, τροποποιεί, αλλάζει, διορθώνει, παίρνει το λόγο, δίνει το λόγο, ζητά το λόγο, συνεχίζει, παρεκβαίνει, τελειώνει, καταλήγει, συμπεραίνει, ανακεφαλαιώνει κ.α.