Πατρική Δικαιοσύνη
Μετάφραση
Ένας άνδρας, Μάρδος στην καταγωγή, είχε επτά παιδιά. Το πιο μικρό από αυτά προκαλούσε πολλά βάσανα στους άλλους. Αρχικά, ο πατέρας προσπαθούσε να το συνετίσει με λόγια· επειδή όμως ( το παιδί ) δεν τον υπάκουε, το οδήγησε μπροστά στους δικαστές και κατήγγειλε με ακρίβεια όσα είχε αποτολμήσει αυτό και ζητούσε από τους δικαστές να καταδικάσουν σε θάνατο το νεαρό. Αυτοί εξεπλάγησαν και οδήγησαν και τους δύο (τον πατέρα και το παιδί ) μπροστά στον βασιλιά Αρταξέρξη. Και ενώ ο Μάρδος έλεγε τα ίδια, είπε ο βασιλιάς : «Αλήθεια, θα έχεις το θάρρος να αντέξεις να πεθάνει ο γιος σου ;». Κι αυτός είπε : «Βεβαιότατα! Γιατί, και όταν αφαιρώ τις πικρές παραφυάδες των μαρουλιών που φυτρώνουν, η μητέρα τους καθόλου δε λυπάται, αλλά πετάει περισσότερα φύλλα και γίνεται γλυκύτερη». Όταν άκουσε αυτά ο Αρταξέρξης, επαίνεσε βέβαια τον άνδρα και τον έκανε βασιλικό δικαστή, λέγοντας ότι αυτός που διατυπώνει τόσο δίκαιες κρίσεις για τα παιδιά του οπωσδήποτε και στις ξένες υποθέσεις θα είναι αυστηρός και αδέκαστος δικαστής, απάλλαξε όμως από την τιμωρία το νεαρό, απειλώντας τον με θάνατο, εάν αποδειχθεί ότι διαπράττει άλλες αδικίες.
Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή
Μετάφραση
Αλλά, όταν ο στόλος των εχθρών, πλησιάζοντας στην Αττική από την πλευρά του Φαλήρου, έκρυψε τις γύρω παραλίες, οι Πελοποννήσιοι φοβισμένοι σκέφτονταν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό την Κορίνθου. Ενώ λοιπόν έτσι είχε η κατάσταση, ο Θεμιστοκλής σχεδίαζε και κατάστρωνε το θέμα που είχε σχέση με τον Σίκιννο. Ήταν Πέρσης στην καταγωγή ο Σίκιννος, αιχμάλωτός του, φιλικός προς τον Θεμιστοκλή και παιδαγωγός των παιδιών του.
Αυτόν στέλνει κρυφά στον Ξέρξη, αφού τον διέταξε να του πει πως ο Θεμιστοκλής, ο στρατηγός των Αθηναίων, παίρνοντας το μέρος του βασιλιά, στέλνει πρώτος σε αυτόν ως πληροφορία ότι οι Έλληνες προσπαθούν να ξεφύγουν και τον συμβουλεύει να τους επιτεθεί και να εξοντώσει τη ναυτική δύναμή τους, ενώ βρίσκονται σε σύγχυση χωρίς το πεζικό. Ο Ξέρξης, επειδή δέχτηκε αυτά πιστεύοντας ότι έχουν λεχθεί με φιλική διάθεση, ένιωσε ικανοποίηση και αμέσως έδωσε διαταγή στους κυβερνήτες των πλοίων να περικυκλώσουν αμέσως τα νησιά, αφού αποπλεύσουν με διακόσια πλοία για να μην ξεφύγει κανείς από τους εχθρούς.
Το χρέος του ιστορικού
Μετάφραση
Στην καθημερινή ζωή λοιπόν ίσως δε θα μπορούσε κανείς να αποβάλει αυτού του είδους την εύνοια ( προς γνωστούς και φίλους ). Γιατί πράγματι, ο ενάρετος άνδρας πρέπει να αγαπά τους φίλους του και την πατρίδα του και να μισεί τους ίδιους εχθρούς που μισούν και οι φίλοι του και να αγαπά όσους αγαπούν και οι φίλοι του. Όταν όμως κάποιος επωμίζεται το χαρακτήρα του ιστορικού, πρέπει να ξεχάσει όλα αυτά και πολλές φορές να επαινεί και να τιμά με τους μεγαλύτερους επαίνους τους εχθρούς του, όταν οι πράξεις τους το απαιτούν, ενώ πολλές φορές να ασκεί κριτική και να κατηγορεί κατά τρόπο ντροπιαστικό τους στενούς συγγενείς του, όταν τα σφάλματα στις πράξεις τους το υποδεικνύουν. Δηλαδή, όπως ακριβώς όταν ένας ζωντανός οργανισμός χάσει τα μάτια του αχρηστεύεται ολόκληρος, έτσι, εάν λείψει η αλήθεια από την ιστορία, ό,τι απομένει από αυτήν είναι μια ανώφελη διήγηση.
Η Ελεημοσύνη Βασίλισσα των Αρετών
Μετάφραση
Αγαπητοί μου, ας μη γίνουμε αγριότεροι από τα ζώα. Τα πάντα είναι κοινά σε εκείνα και κανένα δεν έχει περισσότερα από τα άλλα. Εσύ όμως, αν και είσαι άνθρωπος, γίνεσαι σκληρότερος από το θηρίο, κλείνοντας ερμητικά σε ένα σπίτι όσα τρόφιμα θα αρκούσαν για να θρέψουν αμέτρητους φτωχούς.
Και βεβαία, σε εμάς δεν είναι μόνο η φύση κοινή αλλά και άλλα περισσότερα. Κοινός είναι ο ουρανός και ο ήλιος και η σελήνη και τα αστέρια και ο αέρας και η θάλασσα και η γη και η ζωή και ο θάνατος και τα γηρατειά και η αρρώστια και η υγεία και η ανάγκη για τροφή και ρούχα. Πώς λοιπόν δεν είναι παράλογο αυτοί που μοιράζονται τόσα πολλά μεταξύ τους να είναι τόσο πλεονέκτες στα χρήματα και να μην έχουν την ίδια ισονομία; Γιατί ο θάνατος απομακρύνει από την απόλαυση και οδηγεί στην τιμωρία. Για να μη συμβεί λοιπόν αυτό, ας χρησιμοποιήσουμε σε μεγάλο βαθμό την ελεημοσύνη.
Γιατί αυτή είναι η βασίλισσα των αρετών, η οποία και θα μας απαλλάξει από την τιμωρία. Τα περιττά λοιπόν ας τα κάνουμε χρήσιμα, αφού παραμερίσουμε τον πολύ πλούτο. Και την ημέρα της κρίσης, ακόμα και αν έχουμε διαπράξει αμέτρητα παραπτώματα, ο Θεός θα μας συγχωρήσει.
Η ευθύνη για την παιδεία των νέων
Μετάφραση
ΣΩ: Αλλά εσύ όμως ισχυρίζεσαι, ω Μέλητε, ότι ασχολούμενος με τέτοια διαφθείρω τους νέους; Ακόμη κι αν ξέρουμε βέβαια, ποιοι είναι αυτοί που διαφθείρουν τους νέους· και συ πες αν γνωρίζεις ότι κάποιος έχει γίνει εξαιτίας μου είτε από ευσεβής ανήθικος είτε από συνετός αλαζόνας.
ΜΕΛ: Και βέβαια, μα το Δία, ξέρω εκείνους οι οποίοι υπακούν περισσότερο σε εσένα παρά στους γονείς τους.
ΣΩ: Το ομολογώ, όσον αφορά τουλάχιστον στην παιδεία· γιατί γνωρίζουν ότι γι’ αυτό νοιάζομαι. Για τα θέματα υγείας Οι άνθρωποι περισσότερο στους γιατρούς υπακούν παρά στους γονείς· και στις συνελεύσεις του λαού, βέβαια όλοι οι Αθηναίοι
υπακούν σε αυτούς που λένε τα πιο συνετά παρά στους συγγενείς τους.Και στρατηγούς δεν εκλέγετε όποιους ενδεχομένως θεωρείτε ότι είναι οι πιο συνετοί στα στρατιωτικά; Λοιπόν, δε σου φαίνεται ότι είναι και τούτο περίεργο
ότι εξαιτίας αυτού εκ μέρους σου αντιμετωπίζω κατηγορία που επισύρει την ποινή του θανάτου,
επειδή δηλαδή για το μεγαλύτερο αγαθό στους ανθρώπους, για την παιδεία, θεωρούμαι από μερικούς ότι είμαι ο καλύτερος;
Ένας στοργικός ηγέτης
Μετάφραση
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Αγησίλαος, όπου πίστευε ότι θα ωφελήσει την πατρίδα σε κάτι, δεν έπαυε να μοχθεί, δεν απέφευγε τους κινδύνους, δε λυπόταν τα χρήματα, δεν πρόβαλλε ως δικαιολογία τη σωματική αδυναμία ούτε τα γηρατειά, αλλά αυτό θεωρούσε καθήκον του σωστού βασιλιά, δηλαδή να κάνει στους υπηκόους του όσο το δυνατόν περισσότερα καλά. Ανάμεσα στις μεγαλύτερες ωφέλειές του προς την πατρίδα και αυτό εδώ συγκαταλέγω, ότι, αν και ήταν ο πιο ισχυρός στην πόλη, φανερά υπηρετούσε σε μεγάλο βαθμό τους νόμους.
Γιατί ποιος θα ήθελε να μην υπακούει όταν βλέπει το βασιλιά να υπακούει ; Αυτός ακόμα και προς τους πολιτικούς αντιπάλους του, συμπεριφερόταν όπως ο πατέρας προς τα παιδιά. Δηλαδή τους κακολογούσε για τα σφάλματά τους, αλλά τους τιμούσε, όποτε έκαναν κάτι σωστό, και τους παραστεκόταν, όποτε τους συνέβαινε κάποια συμφορά, καθώς δε θεωρούσε κανέναν πολίτη εχθρό του αλλά ήθελε να τους επαινεί όλους θεωρώντας κέρδος να σώζονται όλοι και θεωρώντας ζημιά αν κάποιος, έστω και ανάξιος, χανόταν.
Η γένεση της θρησκείας και της δικαιοσύνης
Μετάφραση
Υπήρχε μια εποχή που έλειπε ο νόμος τη ζωή των ανθρώπων και ταίριαζε σε θηρία και ήταν υπηρέτης της δύναμης, όταν κανένα έπαθλο δεν υπήρχε ούτε ανάμεσα στους ενάρετους ούτε πάλι υπήρχε τιμωρία για τους κακούς. Κι έπειτα έχω την εντύπωση ότι οι άνθρωποι νόμους θέσπισαν ως τιμωρούς, για να εξουσιάζει η δικαιοσύνη και να έχει την αλαζονεία ως δούλη τιμωρούνταν δε όποιος αδικούσε. Έπειτα επειδή οι νόμοι τους εμπόδιζαν να διαπράττουν φανερές αδικίες τις έκαναν όμως στα κρυφά, τότε μου φαίνεται ότι κάποιος ευφυής και σοφός επινόησε για τους θνητούς το φόβο των θεών, για να υπάρχει κάποιος φόβος για τους κακούς, ακόμα κι αν κρυφά κάνουν ή λένε ή σκέφτονται κάτι. Από τότε δίδαξε το θείο, ότι, δηλαδή, υπάρχει θεός που ζει αιώνια και που ακούει και βλέπει με το νου και σκέφτεται και επιτηρεί αυτά και είναι περιβεβλημένος με τη θεία φύση, ο οποίος καθετί που λέγεται μεταξύ των ανθρώπων θα το ακούσει, και καθετί που γίνεται μπορεί να το δει.
Η Καλλιπάτειρα
Μετάφραση
Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους, το οποίο ονομάζεται Τυπαίον. Στους Ηλείους υπάρχει νόμος να πετούν τις γυναίκες σ’ αυτό, αν συλληφθούν επ’ αυτοφώρω να έχουν έρθει στους Ολυμπιακούς Αγώνες ή ακόμα και να έχουν περάσει τον Αλφειό γενικά κατά τις απαγορευμένες γι’ αυτές ημέρες. Και λένε ότι ούτε πιάστηκε καμιά, παρά μόνο η Καλλιπάτειρα, την οποία μερικοί ονομάζουν και Φερενίκη. Επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της, αυτή, αφού μεταμφιέστηκε πλήρως σε άνδρα γυμναστή, έφερε στην Ολυμπία σαν γυμναστής τον γιο της για να αγωνιστεί. Όταν νίκησε ο Πεισίροδος, η Καλλιπάτειρα, καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη, μέσα στον οποίο κρατούν τους γυμναστές περιορισμένους, ξεγυμνώθηκε. Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα, την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό και στον πατέρα της και στα αδέρφια της και στον γιο της – γιατί όλοι αυτοί ανεξαιρέτως είχαν ολυμπιακές νίκες. Και θέσπισαν νόμο για τους γυμναστές στο εξής ( αυτοί ) να μπαίνουν γυμνοί στον αγωνιστικό χώρο.
Ένας δύσκολος αντίπαλος
Μετάφραση
ΣΩΣ: Όσα έκανα στη ζωή μου, τι από τα δύο με τη θέλησή μου τα έκανα ή είχαν καθοριστεί για μένα από τη Μοίρα;
ΜΙΝ: Από τη Μοίρα φυσικά.
ΣΩΣ: Λοιπόν και όλοι εμείς που δίναμε την εντύπωση ότι ήμαστε ενάρετοι και κακοί κάναμε αυτά γιατί υπηρετούσαμε τη Μοίρα;
ΜΙΝ: Ναι, την Κλωθώ, η οποία όρισε για τον καθένα, όταν γεννήθηκε, τι έπρεπε να κάνει.
ΣΩΣ: Αν λοιπόν κανείς σκότωνε κάποιον, επειδή αναγκάστηκε από άλλον, γιατί δεν μπορούσε να διαφωνήσει, για παράδειγμα ο δήμιος ή ο σωματοφύλακας, ο πρώτος υπακούοντας σε δικαστή και ο δεύτερος σε τύραννο, ποιον θα κατηγορήσεις για το φόνο;
ΜΙΝ: Φανερά το δικαστή ή τον τύραννο, γιατί ούτε το ίδιο το ξίφος (δεν μπορώ να κατηγορήσω)x γιατί αυτό ως όργανο εκτελεί τη θέληση του πρωταίτιου.
ΣΩΣ: Βλέπεις λοιπόν πώς ενεργείς άδικα που τιμωρείς εμάς που ήμαστε υπηρέτες όσων μας διέταξε η Κλωθώ; Γιατί βέβαια δε θα μπορούσε να πει κάποιος εκείνο, ότι δηλαδή ήταν δυνατό να διαφωνήσουμε με εντολές που έπρεπε κατ’ ανάγκη να εκτελεστούν.
ΜΙΝ: Σώστρατε, θα μπορούσες να δεις ότι και πολλά άλλα γίνονται παράλογα, αν τα εξέταζες με ακρίβεια. Ελευθέρωσέ τον, Ερμή, και ας μην τιμωρείται πια. Πρόσεξε όμως μήπως διδάξεις τους άλλους νεκρούς να ρωτούν τα όμοια.
Ο σεβασμός προς τους γονείς μέλημα του νόμου
Μετάφραση
Όποιος τυχόν τολμήσει να χτυπήσει τον πατέρα ή τη μητέρα του ή τον πατέρα ή τη μητέρα αυτών, πρώτα ας βοηθήσει ο πρώτος άνθρωπος που τον συναντά, και ο μέτοικος ή ο ξένος αν βοηθήσει , να καλείται με τιμητική θέση στους αγώνες, αν όμως δε βοηθήσει, να απελαύνεται για όλη του τη ζωή από τη χώρα όποιος δεν είναι μέτοικος ,αν βοηθήσει, ας επαινείται, αν όμως δε βοηθήσει ας κατακρίνεται Και ο δούλος αν βοηθήσει ,ας κερδίσει την ελευθερία του, αν όμως δε βοηθήσει να υποστεί εκατό χτυπήματα με το μαστίγιο. Και αν κάποιος καταδικαστεί για βιαιοπραγία σε βάρος των γονιών του, πρώτα να απελαύνεται για όλη του τη ζωή από την πόλη σε άλλη χώρα και να αποκλείεται από κάθε ιερή τελετή και αν γυρίσει από την εξορία να τιμωρείται με την ποινή του θανάτου. Και αν πάλι κάποιος ελεύθερος φάει μαζί με αυτόν ή πιει μαζί του ή έχει κάποια άλλη τέτοια σχέση μαζί του ή και συναντώντας τον κάπου έρθει σε επαφή μαζί του με τη θέλησή του, μήτε σε κανέναν ιερό χώρο να εισέλθει μήτε στην αγορά μήτε γενικά στην πόλη, παρά μόνο αφού εξαγνιστεί.
Τα φαινόμενα απατούν
Μετάφραση
Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν δύο αμαρτωλοί, ο ένας να τιμωρείται και ο άλλος να μένει ατιμώρητος. Μη λες ότι αυτός είναι ευτυχισμένος, επειδή είναι πλούσιος, γδύνει ορφανά και φέρεται βίαια στις χήρες. Και πράγματι δεν είναι άρρωστος, αλλά προοδεύει αρπάζοντας, απολαμβάνει μεγάλη τιμή και δύναμη και δεν υποφέρει από καμιά ανθρώπινη δυστυχία. Αλλά αυτόν πάρα πολύ να τον θρηνείς, επειδή και είναι άρρωστος και δεν θεραπεύεται.
Εάν δεις κάποιον να υποφέρει από υδρωπικία και να μην πηγαίνει γρήγορα στο γιατρό, αλλά να έχει τραπέζι βαρυφορτωμένο με εδέσματα, να μεθάει και να επιδεινώνει την αρρώστια του, θεωρείς αυτόν ευτυχισμένο ή δυστυχισμένο;
Εάν όμως δεις άλλον να υποφέρει από υδρωπικία και να απολαμβάνει ιατρική φροντίδα, να παραδίνεται στην πείνα, να παίρνει με υπομονή φάρμακα πικρά, δε θεωρείς αυτόν ευτυχισμένο περισσότερο από τον άλλο ;
Είναι γενικά παραδεκτό. Γιατί ο ένας είναι άρρωστος και δεν θεραπεύεται. Ο άλλος είναι άρρωστος και απολαμβάνει τη θεραπεία. Η θεραπεία είναι κουραστική, αλλά ο σκοπός της ωφέλιμος. Έτσι συμβαίνει και στην παρούσα ζωή.
Μετάφραση
Ένας άνδρας, Μάρδος στην καταγωγή, είχε επτά παιδιά. Το πιο μικρό από αυτά προκαλούσε πολλά βάσανα στους άλλους. Αρχικά, ο πατέρας προσπαθούσε να το συνετίσει με λόγια· επειδή όμως ( το παιδί ) δεν τον υπάκουε, το οδήγησε μπροστά στους δικαστές και κατήγγειλε με ακρίβεια όσα είχε αποτολμήσει αυτό και ζητούσε από τους δικαστές να καταδικάσουν σε θάνατο το νεαρό. Αυτοί εξεπλάγησαν και οδήγησαν και τους δύο (τον πατέρα και το παιδί ) μπροστά στον βασιλιά Αρταξέρξη. Και ενώ ο Μάρδος έλεγε τα ίδια, είπε ο βασιλιάς : «Αλήθεια, θα έχεις το θάρρος να αντέξεις να πεθάνει ο γιος σου ;». Κι αυτός είπε : «Βεβαιότατα! Γιατί, και όταν αφαιρώ τις πικρές παραφυάδες των μαρουλιών που φυτρώνουν, η μητέρα τους καθόλου δε λυπάται, αλλά πετάει περισσότερα φύλλα και γίνεται γλυκύτερη». Όταν άκουσε αυτά ο Αρταξέρξης, επαίνεσε βέβαια τον άνδρα και τον έκανε βασιλικό δικαστή, λέγοντας ότι αυτός που διατυπώνει τόσο δίκαιες κρίσεις για τα παιδιά του οπωσδήποτε και στις ξένες υποθέσεις θα είναι αυστηρός και αδέκαστος δικαστής, απάλλαξε όμως από την τιμωρία το νεαρό, απειλώντας τον με θάνατο, εάν αποδειχθεί ότι διαπράττει άλλες αδικίες.
Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή
Μετάφραση
Αλλά, όταν ο στόλος των εχθρών, πλησιάζοντας στην Αττική από την πλευρά του Φαλήρου, έκρυψε τις γύρω παραλίες, οι Πελοποννήσιοι φοβισμένοι σκέφτονταν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό την Κορίνθου. Ενώ λοιπόν έτσι είχε η κατάσταση, ο Θεμιστοκλής σχεδίαζε και κατάστρωνε το θέμα που είχε σχέση με τον Σίκιννο. Ήταν Πέρσης στην καταγωγή ο Σίκιννος, αιχμάλωτός του, φιλικός προς τον Θεμιστοκλή και παιδαγωγός των παιδιών του.
Αυτόν στέλνει κρυφά στον Ξέρξη, αφού τον διέταξε να του πει πως ο Θεμιστοκλής, ο στρατηγός των Αθηναίων, παίρνοντας το μέρος του βασιλιά, στέλνει πρώτος σε αυτόν ως πληροφορία ότι οι Έλληνες προσπαθούν να ξεφύγουν και τον συμβουλεύει να τους επιτεθεί και να εξοντώσει τη ναυτική δύναμή τους, ενώ βρίσκονται σε σύγχυση χωρίς το πεζικό. Ο Ξέρξης, επειδή δέχτηκε αυτά πιστεύοντας ότι έχουν λεχθεί με φιλική διάθεση, ένιωσε ικανοποίηση και αμέσως έδωσε διαταγή στους κυβερνήτες των πλοίων να περικυκλώσουν αμέσως τα νησιά, αφού αποπλεύσουν με διακόσια πλοία για να μην ξεφύγει κανείς από τους εχθρούς.
Το χρέος του ιστορικού
Μετάφραση
Στην καθημερινή ζωή λοιπόν ίσως δε θα μπορούσε κανείς να αποβάλει αυτού του είδους την εύνοια ( προς γνωστούς και φίλους ). Γιατί πράγματι, ο ενάρετος άνδρας πρέπει να αγαπά τους φίλους του και την πατρίδα του και να μισεί τους ίδιους εχθρούς που μισούν και οι φίλοι του και να αγαπά όσους αγαπούν και οι φίλοι του. Όταν όμως κάποιος επωμίζεται το χαρακτήρα του ιστορικού, πρέπει να ξεχάσει όλα αυτά και πολλές φορές να επαινεί και να τιμά με τους μεγαλύτερους επαίνους τους εχθρούς του, όταν οι πράξεις τους το απαιτούν, ενώ πολλές φορές να ασκεί κριτική και να κατηγορεί κατά τρόπο ντροπιαστικό τους στενούς συγγενείς του, όταν τα σφάλματα στις πράξεις τους το υποδεικνύουν. Δηλαδή, όπως ακριβώς όταν ένας ζωντανός οργανισμός χάσει τα μάτια του αχρηστεύεται ολόκληρος, έτσι, εάν λείψει η αλήθεια από την ιστορία, ό,τι απομένει από αυτήν είναι μια ανώφελη διήγηση.
Οι Σεληνίτες
Μετάφραση
Όμορφος κατά τη γνώμη των Σεληνιτών θεωρείται αυτός που είναι φαλακρός Και μάλιστα και γένια αφήνουν να φυτρώσουν λίγο πάνω από τα γόνατα Και νύχια στα πόδια δεν έχουν αλλά όλοι είναι μονοδάκτυλοι . Και όταν κοπιάζουν ή γυμνάζονται ιδρώνουν παράγοντας γάλα σ’ όλο τους το σώμα, ώστε απ’ αυτό παρασκευάζουν τυρί. Και τα μάτια έχουν πρόσθετα και πολλοί αν χάσουν τα δικά τους βλέπουν χρησιμοποιώντας αυτά που παίρνουν από τους άλλους. Κάποιοι, οι πλούσιοι, έχουν πολλά αποθηκευμένα, για ώρα ανάγκης. Και ένας πολύ μεγάλος καθρέφτης βρίσκεται πάνω από ένα όχι πολύ βαθύ πηγάδι. Κι αν κάποιος κατεβεί στο πηγάδι, ακούει όλα όσα λέγονται στη γη, κι αν κοιτάξει προσεκτικά προς τον καθρέφτη, βλέπει όλες τις πόλεις και όλα τα έθνη. Τότε είδα κι εγώ τους συγγενείς μου και όλη την πατρίδα, αν όμως κι εκείνοι μ’ έβλεπαν, δεν μπορώ καθόλου να το πω. Όποιος δεν πιστεύει ότι αυτά έτσι είναι αν κάποτε κι αυτός φτάσει εκεί, θα καταλάβει ότι λέω αλήθεια.
Μετάφραση
Όμορφος κατά τη γνώμη των Σεληνιτών θεωρείται αυτός που είναι φαλακρός Και μάλιστα και γένια αφήνουν να φυτρώσουν λίγο πάνω από τα γόνατα Και νύχια στα πόδια δεν έχουν αλλά όλοι είναι μονοδάκτυλοι . Και όταν κοπιάζουν ή γυμνάζονται ιδρώνουν παράγοντας γάλα σ’ όλο τους το σώμα, ώστε απ’ αυτό παρασκευάζουν τυρί. Και τα μάτια έχουν πρόσθετα και πολλοί αν χάσουν τα δικά τους βλέπουν χρησιμοποιώντας αυτά που παίρνουν από τους άλλους. Κάποιοι, οι πλούσιοι, έχουν πολλά αποθηκευμένα, για ώρα ανάγκης. Και ένας πολύ μεγάλος καθρέφτης βρίσκεται πάνω από ένα όχι πολύ βαθύ πηγάδι. Κι αν κάποιος κατεβεί στο πηγάδι, ακούει όλα όσα λέγονται στη γη, κι αν κοιτάξει προσεκτικά προς τον καθρέφτη, βλέπει όλες τις πόλεις και όλα τα έθνη. Τότε είδα κι εγώ τους συγγενείς μου και όλη την πατρίδα, αν όμως κι εκείνοι μ’ έβλεπαν, δεν μπορώ καθόλου να το πω. Όποιος δεν πιστεύει ότι αυτά έτσι είναι αν κάποτε κι αυτός φτάσει εκεί, θα καταλάβει ότι λέω αλήθεια.
Η Ελεημοσύνη Βασίλισσα των Αρετών
Μετάφραση
Αγαπητοί μου, ας μη γίνουμε αγριότεροι από τα ζώα. Τα πάντα είναι κοινά σε εκείνα και κανένα δεν έχει περισσότερα από τα άλλα. Εσύ όμως, αν και είσαι άνθρωπος, γίνεσαι σκληρότερος από το θηρίο, κλείνοντας ερμητικά σε ένα σπίτι όσα τρόφιμα θα αρκούσαν για να θρέψουν αμέτρητους φτωχούς.
Και βεβαία, σε εμάς δεν είναι μόνο η φύση κοινή αλλά και άλλα περισσότερα. Κοινός είναι ο ουρανός και ο ήλιος και η σελήνη και τα αστέρια και ο αέρας και η θάλασσα και η γη και η ζωή και ο θάνατος και τα γηρατειά και η αρρώστια και η υγεία και η ανάγκη για τροφή και ρούχα. Πώς λοιπόν δεν είναι παράλογο αυτοί που μοιράζονται τόσα πολλά μεταξύ τους να είναι τόσο πλεονέκτες στα χρήματα και να μην έχουν την ίδια ισονομία; Γιατί ο θάνατος απομακρύνει από την απόλαυση και οδηγεί στην τιμωρία. Για να μη συμβεί λοιπόν αυτό, ας χρησιμοποιήσουμε σε μεγάλο βαθμό την ελεημοσύνη.
Γιατί αυτή είναι η βασίλισσα των αρετών, η οποία και θα μας απαλλάξει από την τιμωρία. Τα περιττά λοιπόν ας τα κάνουμε χρήσιμα, αφού παραμερίσουμε τον πολύ πλούτο. Και την ημέρα της κρίσης, ακόμα και αν έχουμε διαπράξει αμέτρητα παραπτώματα, ο Θεός θα μας συγχωρήσει.
Η ευθύνη για την παιδεία των νέων
Μετάφραση
ΣΩ: Αλλά εσύ όμως ισχυρίζεσαι, ω Μέλητε, ότι ασχολούμενος με τέτοια διαφθείρω τους νέους; Ακόμη κι αν ξέρουμε βέβαια, ποιοι είναι αυτοί που διαφθείρουν τους νέους· και συ πες αν γνωρίζεις ότι κάποιος έχει γίνει εξαιτίας μου είτε από ευσεβής ανήθικος είτε από συνετός αλαζόνας.
ΜΕΛ: Και βέβαια, μα το Δία, ξέρω εκείνους οι οποίοι υπακούν περισσότερο σε εσένα παρά στους γονείς τους.
ΣΩ: Το ομολογώ, όσον αφορά τουλάχιστον στην παιδεία· γιατί γνωρίζουν ότι γι’ αυτό νοιάζομαι. Για τα θέματα υγείας Οι άνθρωποι περισσότερο στους γιατρούς υπακούν παρά στους γονείς· και στις συνελεύσεις του λαού, βέβαια όλοι οι Αθηναίοι
υπακούν σε αυτούς που λένε τα πιο συνετά παρά στους συγγενείς τους.Και στρατηγούς δεν εκλέγετε όποιους ενδεχομένως θεωρείτε ότι είναι οι πιο συνετοί στα στρατιωτικά; Λοιπόν, δε σου φαίνεται ότι είναι και τούτο περίεργο
ότι εξαιτίας αυτού εκ μέρους σου αντιμετωπίζω κατηγορία που επισύρει την ποινή του θανάτου,
επειδή δηλαδή για το μεγαλύτερο αγαθό στους ανθρώπους, για την παιδεία, θεωρούμαι από μερικούς ότι είμαι ο καλύτερος;
Ένας στοργικός ηγέτης
Μετάφραση
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Αγησίλαος, όπου πίστευε ότι θα ωφελήσει την πατρίδα σε κάτι, δεν έπαυε να μοχθεί, δεν απέφευγε τους κινδύνους, δε λυπόταν τα χρήματα, δεν πρόβαλλε ως δικαιολογία τη σωματική αδυναμία ούτε τα γηρατειά, αλλά αυτό θεωρούσε καθήκον του σωστού βασιλιά, δηλαδή να κάνει στους υπηκόους του όσο το δυνατόν περισσότερα καλά. Ανάμεσα στις μεγαλύτερες ωφέλειές του προς την πατρίδα και αυτό εδώ συγκαταλέγω, ότι, αν και ήταν ο πιο ισχυρός στην πόλη, φανερά υπηρετούσε σε μεγάλο βαθμό τους νόμους.
Γιατί ποιος θα ήθελε να μην υπακούει όταν βλέπει το βασιλιά να υπακούει ; Αυτός ακόμα και προς τους πολιτικούς αντιπάλους του, συμπεριφερόταν όπως ο πατέρας προς τα παιδιά. Δηλαδή τους κακολογούσε για τα σφάλματά τους, αλλά τους τιμούσε, όποτε έκαναν κάτι σωστό, και τους παραστεκόταν, όποτε τους συνέβαινε κάποια συμφορά, καθώς δε θεωρούσε κανέναν πολίτη εχθρό του αλλά ήθελε να τους επαινεί όλους θεωρώντας κέρδος να σώζονται όλοι και θεωρώντας ζημιά αν κάποιος, έστω και ανάξιος, χανόταν.
Η γένεση της θρησκείας και της δικαιοσύνης
Μετάφραση
Υπήρχε μια εποχή που έλειπε ο νόμος τη ζωή των ανθρώπων και ταίριαζε σε θηρία και ήταν υπηρέτης της δύναμης, όταν κανένα έπαθλο δεν υπήρχε ούτε ανάμεσα στους ενάρετους ούτε πάλι υπήρχε τιμωρία για τους κακούς. Κι έπειτα έχω την εντύπωση ότι οι άνθρωποι νόμους θέσπισαν ως τιμωρούς, για να εξουσιάζει η δικαιοσύνη και να έχει την αλαζονεία ως δούλη τιμωρούνταν δε όποιος αδικούσε. Έπειτα επειδή οι νόμοι τους εμπόδιζαν να διαπράττουν φανερές αδικίες τις έκαναν όμως στα κρυφά, τότε μου φαίνεται ότι κάποιος ευφυής και σοφός επινόησε για τους θνητούς το φόβο των θεών, για να υπάρχει κάποιος φόβος για τους κακούς, ακόμα κι αν κρυφά κάνουν ή λένε ή σκέφτονται κάτι. Από τότε δίδαξε το θείο, ότι, δηλαδή, υπάρχει θεός που ζει αιώνια και που ακούει και βλέπει με το νου και σκέφτεται και επιτηρεί αυτά και είναι περιβεβλημένος με τη θεία φύση, ο οποίος καθετί που λέγεται μεταξύ των ανθρώπων θα το ακούσει, και καθετί που γίνεται μπορεί να το δει.
Η Καλλιπάτειρα
Μετάφραση
Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους, το οποίο ονομάζεται Τυπαίον. Στους Ηλείους υπάρχει νόμος να πετούν τις γυναίκες σ’ αυτό, αν συλληφθούν επ’ αυτοφώρω να έχουν έρθει στους Ολυμπιακούς Αγώνες ή ακόμα και να έχουν περάσει τον Αλφειό γενικά κατά τις απαγορευμένες γι’ αυτές ημέρες. Και λένε ότι ούτε πιάστηκε καμιά, παρά μόνο η Καλλιπάτειρα, την οποία μερικοί ονομάζουν και Φερενίκη. Επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της, αυτή, αφού μεταμφιέστηκε πλήρως σε άνδρα γυμναστή, έφερε στην Ολυμπία σαν γυμναστής τον γιο της για να αγωνιστεί. Όταν νίκησε ο Πεισίροδος, η Καλλιπάτειρα, καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη, μέσα στον οποίο κρατούν τους γυμναστές περιορισμένους, ξεγυμνώθηκε. Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα, την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό και στον πατέρα της και στα αδέρφια της και στον γιο της – γιατί όλοι αυτοί ανεξαιρέτως είχαν ολυμπιακές νίκες. Και θέσπισαν νόμο για τους γυμναστές στο εξής ( αυτοί ) να μπαίνουν γυμνοί στον αγωνιστικό χώρο.
Μετάφραση
ΣΩΣ: Όσα έκανα στη ζωή μου, τι από τα δύο με τη θέλησή μου τα έκανα ή είχαν καθοριστεί για μένα από τη Μοίρα;
ΜΙΝ: Από τη Μοίρα φυσικά.
ΣΩΣ: Λοιπόν και όλοι εμείς που δίναμε την εντύπωση ότι ήμαστε ενάρετοι και κακοί κάναμε αυτά γιατί υπηρετούσαμε τη Μοίρα;
ΜΙΝ: Ναι, την Κλωθώ, η οποία όρισε για τον καθένα, όταν γεννήθηκε, τι έπρεπε να κάνει.
ΣΩΣ: Αν λοιπόν κανείς σκότωνε κάποιον, επειδή αναγκάστηκε από άλλον, γιατί δεν μπορούσε να διαφωνήσει, για παράδειγμα ο δήμιος ή ο σωματοφύλακας, ο πρώτος υπακούοντας σε δικαστή και ο δεύτερος σε τύραννο, ποιον θα κατηγορήσεις για το φόνο;
ΜΙΝ: Φανερά το δικαστή ή τον τύραννο, γιατί ούτε το ίδιο το ξίφος (δεν μπορώ να κατηγορήσω)x γιατί αυτό ως όργανο εκτελεί τη θέληση του πρωταίτιου.
ΣΩΣ: Βλέπεις λοιπόν πώς ενεργείς άδικα που τιμωρείς εμάς που ήμαστε υπηρέτες όσων μας διέταξε η Κλωθώ; Γιατί βέβαια δε θα μπορούσε να πει κάποιος εκείνο, ότι δηλαδή ήταν δυνατό να διαφωνήσουμε με εντολές που έπρεπε κατ’ ανάγκη να εκτελεστούν.
ΜΙΝ: Σώστρατε, θα μπορούσες να δεις ότι και πολλά άλλα γίνονται παράλογα, αν τα εξέταζες με ακρίβεια. Ελευθέρωσέ τον, Ερμή, και ας μην τιμωρείται πια. Πρόσεξε όμως μήπως διδάξεις τους άλλους νεκρούς να ρωτούν τα όμοια.
Ο σεβασμός προς τους γονείς μέλημα του νόμου
Μετάφραση
Όποιος τυχόν τολμήσει να χτυπήσει τον πατέρα ή τη μητέρα του ή τον πατέρα ή τη μητέρα αυτών, πρώτα ας βοηθήσει ο πρώτος άνθρωπος που τον συναντά, και ο μέτοικος ή ο ξένος αν βοηθήσει , να καλείται με τιμητική θέση στους αγώνες, αν όμως δε βοηθήσει, να απελαύνεται για όλη του τη ζωή από τη χώρα όποιος δεν είναι μέτοικος ,αν βοηθήσει, ας επαινείται, αν όμως δε βοηθήσει ας κατακρίνεται Και ο δούλος αν βοηθήσει ,ας κερδίσει την ελευθερία του, αν όμως δε βοηθήσει να υποστεί εκατό χτυπήματα με το μαστίγιο. Και αν κάποιος καταδικαστεί για βιαιοπραγία σε βάρος των γονιών του, πρώτα να απελαύνεται για όλη του τη ζωή από την πόλη σε άλλη χώρα και να αποκλείεται από κάθε ιερή τελετή και αν γυρίσει από την εξορία να τιμωρείται με την ποινή του θανάτου. Και αν πάλι κάποιος ελεύθερος φάει μαζί με αυτόν ή πιει μαζί του ή έχει κάποια άλλη τέτοια σχέση μαζί του ή και συναντώντας τον κάπου έρθει σε επαφή μαζί του με τη θέλησή του, μήτε σε κανέναν ιερό χώρο να εισέλθει μήτε στην αγορά μήτε γενικά στην πόλη, παρά μόνο αφού εξαγνιστεί.
Τα φαινόμενα απατούν
Μετάφραση
Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν δύο αμαρτωλοί, ο ένας να τιμωρείται και ο άλλος να μένει ατιμώρητος. Μη λες ότι αυτός είναι ευτυχισμένος, επειδή είναι πλούσιος, γδύνει ορφανά και φέρεται βίαια στις χήρες. Και πράγματι δεν είναι άρρωστος, αλλά προοδεύει αρπάζοντας, απολαμβάνει μεγάλη τιμή και δύναμη και δεν υποφέρει από καμιά ανθρώπινη δυστυχία. Αλλά αυτόν πάρα πολύ να τον θρηνείς, επειδή και είναι άρρωστος και δεν θεραπεύεται.
Εάν δεις κάποιον να υποφέρει από υδρωπικία και να μην πηγαίνει γρήγορα στο γιατρό, αλλά να έχει τραπέζι βαρυφορτωμένο με εδέσματα, να μεθάει και να επιδεινώνει την αρρώστια του, θεωρείς αυτόν ευτυχισμένο ή δυστυχισμένο;
Εάν όμως δεις άλλον να υποφέρει από υδρωπικία και να απολαμβάνει ιατρική φροντίδα, να παραδίνεται στην πείνα, να παίρνει με υπομονή φάρμακα πικρά, δε θεωρείς αυτόν ευτυχισμένο περισσότερο από τον άλλο ;
Είναι γενικά παραδεκτό. Γιατί ο ένας είναι άρρωστος και δεν θεραπεύεται. Ο άλλος είναι άρρωστος και απολαμβάνει τη θεραπεία. Η θεραπεία είναι κουραστική, αλλά ο σκοπός της ωφέλιμος. Έτσι συμβαίνει και στην παρούσα ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου